Tòa bác kháng án của First News: Một tiền lệ xấu trong thị trường xuất bản
Nguyễn Vinh
 |
| Các công nhân cơ sở in Huy Thi tại khu tập thể nah2 in Bộ Tổng Tham Mưu đang đóng gáy những đầu sách in lậu của First News. Ảnh chụp chiều 12-11-2011. Ảnh: TL First News. |
(TBKTSG Online) – Việc công ty TNHH Văn hóa Sáng tạo Trí Việt (First News) bị Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội bác đơn kháng cáo trong vụ kiện cơ sở in Huy Thi trong phiên xử phúc thẩm ngày 27-8-2014 vừa qua sẽ tạo ra một tiền lệ rất xấu trong đời sống kinh doanh xuất bản.
3 năm đáo tụng đình
Ngày 12-11-2011, sau hơn hai tháng độc lập điều tra, Công ty First News đã phối hợp cùng các trinh sát, công an PC 46 thuộc Công an TP. Hà Nội khám xét, kiểm tra khẩn cấp toàn bộ hệ thống cơ sở gia công sau in Huy Thi (nhà số 6, dãy A, Khu tập thể nhà in Bộ Tổng Tham Mưu, xã Ngũ Hiệp, huyện Thanh Trì, Hà Nội), trong lúc tất cả nhân công của cơ sở này đang hoàn tất những công đoạn cuối cùng để tung ra thị trường những lô hàng in lậu được đặt hàng từ trước với các xe chở hàng đang chờ sẵn bên ngoài.
Tại đây, cơ quan chức năng đã thu giữ gần 10.000 cuốn sách sách in lậu thành phẩm và bán thành phẩm, rất nhiều sách giả, một số lượng lớn các trang bìa và ruột đã in xong của những cuốn sách chưa rõ nguồn gốc, trong đó, ba tựa sách bị làm giả nhiều nhất là Đắc nhân tâm, Quẳng gánh lo đi & vui sống, và 7 thói quen của bạn trẻ thành đạt do First News giữ bản quyền độc quyền xuất bản tại Việt Nam.
Tháng 7 – 2012, First News khởi kiện Huy Thi tại Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội Nhưng đến tháng 6 – 2013, tòa án Nhân dân TP. Hà Nội chuyển vụ này về cho Tòa án Nhân dân huyện Thanh Trì xử lý. Tại đây, First News bị bác đơn kiện và yêu cầu chịu 26 triệu đồng án phí. First News lại kiên trì gửi hồ sơ kiện lên lại Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội yêu cầu phân xử.
Ngày 29-4-2014 Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội đã mở phiên xử, kết quả là tuyên trắng án đối với cơ sở in Huy Thi với hai lý do: thứ nhất, phía Huy Thi phủ định mình là chủ lô hàng trên, nên một khi cơ quan điều tra chưa xác định được ai là chủ thì chưa thể luận tội; thứ hai, vì lô hàng trên chỉ mới ở dạng đang gia công, chưa được đưa ra thị trường, nên không xác định được thiệt hại thương mại mà cơ sở in này gây ra cho First News.
Không thỏa mãn với kết quả bản án trên, First News đã làm đơn kháng án. Và ngày 27-8-2014, Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội tuyên y án sơ thẩm, bác kháng án của First News.
Đây là vụ bắt sách lậu hiếm hoi mà một công ty sách tư nhân đưa ra “đáo tụng đình” và theo đuổi trong một thời gian dài (3 năm), nhưng thực tế đang cho thấy, phía bị hại đã gặp phải cái kết không có hậu.
Một tiền lệ xấu
Trong phiên phúc thẩm, phía First News muốn làm sáng tỏ việc in ấn và phát hành sách lậu là vi phạm bản quyền, làm thiệt hại doanh thu và ảnh hưởng uy tín thương hiệu của First News đã gầy dựng 20 năm qua. First News đòi cơ sở in Huy Thi bồi thường 550 triệu đồng, nhưng tòa án Nhân dân TP Hà Nội vẫn giữ quan điểm sách chưa phát hành thì chưa có chứng cứ xác định thiệt hại. Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Thi, chủ cơ sở in Huy Thi còn cho rằng, cơ sở ông chỉ in gia công loạt sách này theo đơn đặt hàng của một khách hàng đặt hàng qua điện thoại mà sau đó không thấy liên lạc lại.
Thực tế vụ xử này cho thấy, bảo vệ bản quyền trong môi trường kinh doanh sách tại Việt Nam là một việc hết sức khó khăn vì pháp luật vẫn còn kẽ hở cho những cơ sở in luồn lách. Như trong vụ này, chủ cơ sở in chỉ cần đưa đẩy vấn đề trách nhiệm sang một đơn đặt hàng ất ơ nào đó, là coi như sạch tội, dù sự thật mười mươi là đã có chứng cứ in lậu.
Vấn đề sẽ đẩy xa hơn, sau khi tòa xử Huy Thi trắng án, sẽ ngầm tạo ra một tiền lệ rất xấu trong làng xuất bản. Chỉ cần có trong tay một chiếc máy in, bạn có thể vô tư luộc, in lậu sách chỉ cần tổ chức tốt đường dây đảm bảo việc đưa sách vào thị trường sao cho khéo léo, tránh bị phát hiện hoặc trước khi in lậu thì chỉ cần tạo ra những đơn đặt hàng ảo để chối trách nhiệm là xong.
Các nhà in dư sức làm ăn theo cách thức nhấn nút để kiếm lợi mà không cần phải đếm xỉa tới bản quyền. Người kinh doanh sách nghiêm túc nếu chẳng may rơi vào trường hợp bị các nhà in trên in lậu, in luộc, thì sẽ nhớ lấy câu “vô phúc đáo tụng đình” mà làm ngơ cho qua chuyện. Việc theo đuổi những vụ kiện bản quyền trong xuất bản đã còn không đem lại lợi lộc gì, thậm chí, còn lao tâm khổ tứ, thiệt hại về thời gian và án phí…
Những hội thảo về bản quyền, bảo vệ sở hữu trí tuệ được tổ chức năm này qua năm khác nhưng dường như thực tế vẫn là bài toán khó hiểu, khó giải một cách thấu đáo và căn cơ.
Kiện bản quyền: First News quyết không bỏ cuộc
Kiện tác quyền: giơ cao để… đánh động!
Trí Việt tiếp tục khởi kiện việc vi phạm bản quyền
