Thứ Năm, 28/03/2024
32 C
Ho Chi Minh City

Nhà đầu tư nước ngoài phải mở tài khoản gì để đầu tư?

Kinh tế Sài Gòn Online

Kinh tế Sài Gòn Online

Nhà đầu tư nước ngoài phải mở tài khoản gì để đầu tư?

Trần Văn Trí (*)

Nhà đầu tư nước ngoài phải mở tài khoản gì để đầu tư?
Những quy định không thống nhất trong lĩnh vực đầu tư và quản lý ngoại hối liên quan đến nhà đầu tư nước ngoài khiến việc mở tài khoản đầu tư của họ gặp khó khăn. Ảnh: Uyên Viễn

(TBKTSG) – Nguyên nhân sâu xa khiến nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN) lúng túng là cách tiếp cận không đồng nhất những khái niệm cơ bản. Cụ thể, trong lĩnh vực đầu tư thì hệ thống luật xoay quanh khái niệm là NĐTNN, đầu tư trực tiếp, đầu tư gián tiếp, còn lĩnh vực quản lý ngoại hối lại tiếp cận ở góc độ người cư trú và người không cư trú mà phần lớn quy định chỉ tập trung vào người không cư trú.

Liên quan đến việc mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp

Khoản 2, điều 2, Thông tư số 05/2014/TT-NHNN hướng dẫn việc mở và sử dụng tài khoản vốn đầu tư gián tiếp để thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp nước ngoài tại Việt Nam có quy định “Thông tư này không điều chỉnh đối với đối tượng NĐTNN là người cư trú… Các đối tượng này thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp tại Việt Nam theo quy định hiện hành về pháp luật chứng khoán và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan”.

Khoản 1, điều 7, Thông tư số 213/2012/TT-BTC hướng dẫn hoạt động của NĐTNN trên thị trường chứng khoán Việt Nam lại quy định “Mỗi NĐTNN được mở một tài khoản vốn đầu tư gián tiếp tại một ngân hàng lưu ký được phép kinh doanh ngoại hối để thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp tại Việt Nam”.

Vấn đề đặt ra là: nếu NĐTNN là người cư trú thì không thuộc đối tượng điều chỉnh của Thông tư số 05/2014/TT-NHNN và thông tư này viện dẫn đến Thông tư số 213/2012/TT-BTC. Song, Thông tư số 213/2012/TT-BTC lại viện dẫn ngược lại Thông tư số 05/2014/TT-NHNN để mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp.

Như vậy, sẽ có hai tình huống xảy ra và không thể giải quyết là:

Thứ nhất, nếu NĐTNN là người cư trú và đầu tư gián tiếp trên thị trường chứng khoán thì mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp ở đâu?

Thứ hai, nếu NĐTNN là người cư trú và đầu tư gián tiếp không trên thị trường chứng khoán (ví dụ mua lại phần vốn góp của một thành viên hoặc chủ sở hữu công ty TNHH) thì mở tài khoản vốn đầu tư gì, ở đâu, trên cơ sở pháp lý nào vì điều 5, Thông tư 131/2010/TT-BTC bắt buộc NĐTNN phải có tài khoản vốn đầu tư mở tại ngân hàng thương mại tại Việt Nam.

Liên quan đến việc mở tài khoản vốn đầu tư trực tiếp

Chúng ta nên định nghĩa lại khái niệm đầu tư trực tiếp và đầu tư gián tiếp.

Điều 3, Thông tư 19/2014/TT-NHNN hướng dẫn về quản lý ngoại hối đối với hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam quy định: “NĐTNN đầu tư trực tiếp vào Việt Nam dưới hình thức mua cổ phần hoặc góp vốn để tham gia quản lý hoạt động đầu tư tại Việt Nam thực hiện quy định về mở tài khoản như sau: 1. Trường hợp doanh nghiệp Việt Nam được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đầu tư theo quy định hiện hành của pháp luật về đầu tư, doanh nghiệp này phải thực hiện mở tài khoản vốn đầu tư trực tiếp… 2. Các trường hợp khác… thực hiện theo quy định tại Thông tư số 05/2014/TT-NHNN và các văn bản sửa đổi, bổ sung (nếu có)”.

Theo quy định tại khoản 4, điều 1, Quyết định 88/2009/QĐ-TTg và điều 5, Thông tư 131/2010/TT-BTC thì khi NĐTNN (không phân biệt là người cư trú và người không cư trú) tiến hành hoạt động góp vốn, mua cổ phần (không phân biệt là đầu tư trực tiếp hay đầu tư gián tiếp) đều phải mở tài khoản vốn đầu tư tại ngân hàng thương mại tại Việt Nam.

Như vậy, ở đây có hai tình huống đặt ra:

Thứ nhất, nếu NĐTNN là người cư trú và đầu tư trực tiếp thì tài khoản vốn đầu tư là tài khoản gì, cơ sở pháp lý nào để mở tài khoản này, trong khi Thông tư 19/2014/TT-NHNN chỉ điều chỉnh đối tượng NĐTNN là người không cư trú?

Thứ hai, nếu NĐTNN là người không cư trú và đầu tư trực tiếp thì xử lý như thế nào khi Thông tư 19/2014/TT-NHNN yêu cầu công ty phải mở tài khoản vốn đầu tư trực tiếp còn Thông tư 131/2010/TT-BTC thì yêu cầu nhà đầu tư mở tài khoản vốn đầu tư nhưng không biết đó là tài khoản gì, cơ sở pháp lý nào để mở tài khoản này?

Liên quan đến dòng tiền đầu tư

Khi NĐTNN mua cổ phần/phần vốn góp do công ty phát hành thêm để tăng vốn điều lệ, dòng tiền đầu tư trực tiếp từ NĐTNN chuyển vào công ty và công ty phải mở tài khoản vốn đầu tư trực tiếp theo quy định tại khoản 1, điều 11, Thông tư 19/2014/TT-NHNN.

Tuy nhiên, trong trường hợp NĐTNN mua cổ phần/phần vốn góp của thành viên (công ty TNHH) hay của cổ đông (công ty cổ phần), không phân biệt là đầu tư trực tiếp hay đầu tư gián tiếp, thì tổng vốn điều lệ của công ty không thay đổi. Khi đó, dòng tiền sẽ được chuyển thẳng cho bên bán/chuyển nhượng và NĐTNN sẽ gián tiếp sở hữu phần vốn góp/cổ phần mà bên chuyển nhượng đã góp trong công ty (sau khi hoàn tất thủ tục cấp giấy chứng nhận phần vốn góp hoặc cấp mới sổ cổ phiếu). Điều này có nghĩa, sẽ không có dòng tiền từ NĐTNN chuyển vào công ty. Vậy có nhất thiết phải mở tài khoản vốn đầu tư trực tiếp không, hay công ty vẫn mở để NĐTNN chuyển tiền mua cổ phần/phần vốn góp vào rồi công ty mới chuyển trả cho bên bán/chuyển nhượng?

Gỡ rối thế nào?

Chúng ta nên định nghĩa lại khái niệm đầu tư trực tiếp và đầu tư gián tiếp. Theo đó, đầu tư trực tiếp là đầu tư để thành lập mới một công ty hay các bên tham gia ký kết hợp đồng hợp tác kinh doanh. Còn đầu tư gián tiếp chỉ đơn thuần là đầu tư dưới hình thức góp vốn mua cổ phần của một công ty đã được thành lập. Khi đó:

Đối với công ty được thành lập tại Việt Nam và có chủ sở hữu vốn điều lệ là NĐTNN thì cần phải mở tài khoản vốn đầu tư trực tiếp để tiếp nhận nguồn vốn mà không phân biệt tỷ lệ sở hữu của NĐTNN tại công ty này. Đồng thời cũng cần quy định rõ thêm trong trường hợp NĐTNN không trực tiếp đầu tư vốn vào công ty (đầu tư dưới hình thức mua cổ phần/phần vốn góp của thành viên hay của cổ đông) thì sau khi thủ tục chuyển nhượng hoàn tất, công ty phải mở tài khoản vốn đầu tư trực tiếp để tiến hành các thủ tục chia lợi nhuận, rút vốn cho NĐTNN sau này.

Còn đối với NĐTNN: (i) nếu là người cư trú, không cần mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp mà chỉ cần sử dụng tài khoản thanh toán mở tại ngân hàng thương mại Việt Nam là có quyền đầu tư trực tiếp hay gián tiếp; (ii) nếu là người không cư trú, chỉ cần mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp khi đầu tư gián tiếp, trường hợp đầu tư trực tiếp thì chỉ cần sử dụng tài khoản thanh toán mở tại ngân hàng thương mại Việt Nam hay tài khoản ở nước ngoài để chuyển tiền vào tài khoản vốn đầu tư trực tiếp của công ty được thành lập tại Việt Nam.

(*) Luật sư điều hành của FUJILAW

BÌNH LUẬN

Vui lòng nhập bình luận của bạn
Vui lòng nhập tên của bạn ở đây

Tin liên quan

Có thể bạn quan tâm

Tin mới